KOŞMALAR                     1        Bir adam başına mürşit olmaz        Varıp bir kâmile danışmayınca        Cândan geçmeyince cânân bulunmaz        Gönül her eşyaya karışmayınca        Kâmiller sevmezler kendi pâyesin        Onlar kaldırmışlar dünyâ riyâsın        Kimse bilmez hiç kimsenin mayasın        Onla kalkıp düşüp konuşmayınca        Sümmânî’yem görmedim hiçbir sefâ        Her sefa dalına konmuş bin cefâ        Her ne istedimse yokdurur vefâ        Tarikat kulpuna yapışmayınca                     2        Bir sözüm var hoca eyle bergüzâr        Herkesin hurcunu yoklama hoca        Bir çiçek ki sana olmaz yârı var        Koparıp dalından koklama hoca        Sebâvetten tebdil erkâna alış        Ayrılma tevezzüh bâbına sarış        Ahlâkta hâlim ol mülâyim konuş        Kem sözünnen cânlar oklama hoca        Sümmânî bu hüner kime lâyıktır        Hâl bilmeyen bu hizmetten fâruktur        Sen yetersin senin şâhın âyıktır        Sen de gel ifâde yoklama hoca                     3        Mevlâm ikrâr etti geldim cihâna        Gözüm açtım mâil oldum o burca        Tâlip idim hak kelâmlar okudum        Elif kaddini dal yazar o burca        Yazılmış alnıma kara yazılar        Segird olan ustasını arzular        Yeryüzünden yol kalkmıştır gaziler        Arş yüzünden bir yol gider o burca        Sümmânî’yem bin bir Hakk’a tapmışım        Kırklar meclisinden hisse kapmışım        Eğer Kâbe ise ben de bulmuşum        Muhammed Mi’râcı çıkar o burca                     4        Âlemi celbeder emr-i emr-i irâde        Eyleşmek olmuyor yâren elvedâ        Derd-i gama düştüm hadden ziyade        Ar u gârım sadık ihvân elvedâ        Zamana ahire uğradı müddet        Kesildi ben için ol istirahat        Atar yandan yanadan el kısmet        Bezm-i cân ettiğim mekân elvedâ        Adalette kadim gördüm Fâruk’u        İkrârından evvel yazdı Sıddık’ı        Gönül taleb eder hak ve hukuku        Salır kesir sabı sübyân elvedâ        Bir ben değil bütün âlem pür savaş        Kutb-ı ilâhiden şem’a bu âteş        Hasılı akraba kavim ve kardeş        Gönül ayrı düştü yâren elvedâ        Arzumda kârım ağyâra karşı        Yolunda vermişim ten ile başı        Emânet sılânın toprağı taşı        Hasılı vesselâm her yan elvedâ        Sümmânî gönlümü âlemde âhi        Hıfz eyle yanında Kadir İlâhi        Açıldı biz için hasretlik râhi        Gönlümde sevdiğim sır cân elvedâ                     5        Uşşâkın bâbında enver-i serdâr        Eyledi bülbülden gülşen elvedâ        Hakikat ilminde ihyâda tüccâr        Gitti növbet dedi yapan elvedâ        Bâbında fakire açardı deri        Dâmeni zeminde semâda yeri        Hangi deste verdi ikâz teberi        Sağlığında oldu devrân elvedâ        Şeref-i Pasin’in şems-i kâmeri        Çoğunun destine veri feneri        Hizmetinden dûr olup kesmez kerani        Etmeğe erişen merdân elvedâ        Hâk-i Sanamerin mücevher bendi        Vârisi ehlullâh uşşâkın gendi        Vatanı değişti yok değilkendi        Beşerden göç etti rûhân elvedâ        Severiz âşıklar Ali Babayı        Görürsüz gözlersiz vakt-i sabâyı        Posta vekil etti Yakub Baba’yı        Acaba dedi mi Sümmân elvedâ                     6        Şitâ harbi gibi cândan tipi var        Eyyâm hoş gösterir yazı çarşıda        Enbiyâ bir yetmiş iki kapı var        Kapıların hangi yüzü çarşıda        Bir gül nihân olmuş gülün gönlünde        Şeb-i yeldâdadır bülbül gönülde        Özü iskân olmuş kan iliğinde        İkâz tellâlıdır sözü çarşıda        Sanma ki hüner hâl ile olur        Mecnûn yapar dâim bal ile olur        Hâl ehli her zamân hâl ile olur        Bazı dükkân olur bazı çarşıda        Gâh ibret gösterir gâh ibret arar        Gâh kısmet gösterir gâh kısmet arar        Gâh nefret gösterir gâh nefret arar        Bilmeyen der hâli sözü çarşıda        Gâhi bahre uğrar semekte gezer        Gâhi semâ zemin melekte gezer        Gâhi ibret için dernekte gezer        Bayılan fehmeder özü çarşıda        Bir dilber sevmişem seksenlik boyu        Yeni taze tıfıl ağlarmış mûyu        Sümmânî sevdiğim erenler soyu        Acaba ister mi bizi çarşıda                     7        Meyl-i hâris olma adû ekbere        Kalır cân bedenin tu kapısında        Bezl-i vücût eyle nûr-ı muhtâra        Gönül aynasını yu kapısında        İbret için nazar eyle cihâna        Aba-yı ecdâdın ne oldu efsâne        İhlâsını muhkem bağla Yezdâna        Gezme falan filan şu kapısında        Kalbi pâk olanın hulûsu hastır        Âşığı maşûka çeken ihlâstır        Nefse aldananın aynası pastır        İsyân pâk olur mu bu kapısında        Sümmânî bu bahre dalmak istersen        Derûnan bir merhem çalmak istersen        Cânın cânânını görmek istersen        Tecellî gösterir hû kapısında                     8        Bu fâni dünyâyı ziynet etmeden        Yarattı fazlından nûru bir Hüdâ        Mağrib meşrık zemin semâ dört köşe        Altı günde bina kurdu bir Hüdâ        Bu fâni dünyâyı ziynet etmeden        Yarattı fazlından nûru bir Hüdâ        Mağrib meşrık zemin semâ dört köşe        Altı günde bina kurdu bir Hüdâ        Balık içinde affetti Yunusu        Fark etmedi gece ile gündüzü        Hak yaratmış ayı günü yıldızı        Dü dünyânın şol vakârı bir Hüdâ        Sümmânî aşk ile eyle ibâdet        Yedi tamu vardır sekiz de cennet        Yaratmıştır yetimiş iki millet        Aziz kıldı peygamberi bir Hüdâ                     9        Bir menzile başa kadar varmasan        Sen o yola kervan olsan ne fayda        Bir dilberin makamına konmasan        Hayâl ile mihmân olsan ne fayda        Bir ikbâl ki kara olur kalemde        Sözü hor görünür her bir kelâmda        Bir güzel ki seni sevmez âlemde        Yâ sen ona hayrân olsan ne fayda        Arabi Farisi dilin olmasa        Bülbüle münasip gülün olmasa        Asla bir meslekte elin olmasa        Dava ile sultân olsan ne fayda        Deli gönül bu isyandan beridir        Bir âh çekse dağı taşı eritir        Her bir güzel bir yiğidin yâridir        Elin güzeline baksan ne fayda        Gel Sümmânî yaradanı zikreyle        Verdiği nimete dâim şükreyle        Yamân kişi tâ ezelden fikreyle        Başa geçip pişmân olsan ne fayda                     10        Dertsiz iken dert ehlinden dert aldım        Aşkın ocağına göz baka baka        On birinde bir ustamdan vird aldım        Gûş eyledim kâmile yaz baka baka        Lâleyi sünbülü giyinmiş dağlar        Gitti şitâ geldi müzeyyen çağlar        Uyandı ağaçlar bezendi bâğlar        Bizlere gelmiyor yaz baka baka        Kan ağlar dîdeler nem ile geçti        Arzusun bulanlar dem ile geçti        Şu bizim tecellî gam ile geçti        Tutmadı gönlümüz söz baka baka        Cânân der ki maksût ili görünmez        Perişan bağrımın gülü görünmez        Yâr der ki Sümmânî kulu görünmez        Usandım cânımdan göz baka baka